Andriessen Festival 2024
Andriessen Festival 2024: Louis 85 Tribute & Muziek van Nu
24 februari 16:00-22:30 in Musis, Arnhem
Lees meer over de zesde editie in onze concertagenda.
"Waar je uiteindelijk naar zoekt, is een nieuwe schoonheid", zei Andriessen zelf ooit over zijn composities. "Het is niet precies uit te leggen waarom iets nou zo verschrikkelijk mooi is. Dat is het geheim van de schoonheid en daar ben je de hele dag mee bezig."
Louis Andriessen geldt als de meest invloedrijke Nederlandse componist van zijn generatie. Hij speelde een belangrijke rol bij het ontstaan van de Nederlandse ensemblecultuur en wordt gezien als een van de grondleggers van de zogenoemde Haagse School. Zijn muziek omvat alle muzikale genres, maar hij had voorliefde had voor theater, literatuur, dans en film. In zijn composities lag de nadruk op complexe akkoorden, gespeeld op blaasinstrumenten. Andriessen gebruikte zelden strijkinstrumenten.
Andriessen groeide op in Utrecht in een muzikaal gezin. Zijn vader Hendrik en oudere broer Jurriaan componeerden ook, zijn zussen speelden piano en fluit. Na een opleiding aan het Koninklijk Conservatorium Den Haag studeerde hij bij Luciano Berio in Milaan en in Berlijn. De componist zette zich af tegen het conservatisme in de muziekwereld. Samen met Reinbert de Leeuw was hij eind jaren 60 de initiatiefnemer van de Aktie Notenkraker om te strijden voor meer waardering voor moderne klassieke muziek. Begin jaren 70 werd Andriessen benoemd tot docent instrumentatie aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag en later tot docent compositie. In 1972 richtte hij samen met Willem Breuker het ensemble De Volharding op.
Andriessens eigenlijke doorbraak kwam met het grootschalig opgezette maar minimalistische compositie De Staat (1976). Hij schreef het stuk om een bijdrage te leveren aan het debat over de verhouding tussen muziek en politiek. Voor De Staat werk kreeg Andriessen in 1977 zowel de Matthijs Vermeulenprijs als de eerste prijs van het International Rostrum of Composers.
In de jaren 80 begon hij zich steeds meer toe te leggen op toneel- en filmmuziek en muziektheater. Bekende werken van Andriessen zijn de opera's De Materie, Rosa en Writing to Vermeer. De laatste twee ontstonden uit een samenwerking met Peter Greenaway, net als M is for Man, Music en Mozart, waarvoor hij begin jaren 90 opnieuw de Matthijs Vermeulenprijs kreeg. In 2008 werd Andriessen benoemd tot hoogleraar in de Scheppende Kunsten aan de Universiteit van Leiden. Datzelfde jaar ontving hij de Johan Wagenaarprijs voor zijn gehele oeuvre en ging de filmopera La Commedia tijdens het Holland Festival in première. Voor deze opera werd hij in 2011 beloond met de Grawemeyer Award for Music Composition van de Universiteit van Louisville. Hij kreeg deze Amerikaanse prijs juist omdat hij met dit werk de traditionele grenzen tussen muzikale genres en disciplines overschreed.
De Ereprijs heeft jarenlang samengewerkt met Louis Andriessen en hij was een voor ons een steun en toeverlaat bij onder meer onze jaarlijkse Young Composers Meeting. Met het Andriessen Festival willen we zijn vernieuwende initiatieven en zijn onschatbare bijdrage aan de moderne klassieke muziek levend houden.
Beelden van Andriessen Festival 2023 door Maarten Sprangh.
Andriessen Festival 2022
Andriessen Festival 2022 - Online
Na een zeer geslaagd Openingsconcert in Musis Arnhem van de 4e editie van het Andriessen Festival gaan we online door! Een hele week kunt u muziek van Louis Andriessen, Iannis Xenakis, Calliope Tsoupaki, Martijn Padding, Ted Hearne, Claude Vivier, Kate Moore en nieuw werk van Christiaan Richter en Livia Malossi beluisteren.
Calliope Tsoupaki - Mania / Leslee Smucker, solo viool
Tsoupaki schreef 'Mania' toen zij les begon te krijgen van Louis Andriessen. Diep ontroerd en geïnspireerd door de Sequenza voor altviool van Luciano Berio, componeerde ze een krachtige virtuoze compositie waarin haar signatuur al herkenbaar is.
Calliope Tsoupaki - Remaining sounds of the deep sea / Pauline Post, solo piano
Dit stuk werd geschreven in haar beginjaren als componiste in Griekenland. Tsoupaki verkent hier de resonantie van de piano op haar unieke wijze; met zeer eenvoudige gebaren weet zij een rijke klankwereld te ontvouwen. Calliope zegt moeite te hebben gehad om een titel aan dit stuk te geven. Het gaat haar om het gevoel dat er iets merkbaar is wat nauwelijks te benoemen is.
Louis Andriessen
In 2021 is tot ons grote verdriet Louis Andriessen overleden. Als eerbetoon aan één van de belangrijkste componisten van de afgelopen eeuw brengen we twee muziekstukken van zijn hand: Xenia door Leslee Smucker op viool, en 'Blokken' door Pauline Post op piano.
Louis Andriessen - Xenia (Sarabande, Caccia, Song) / Leslee Smucker, solo viool
Sarabande is een langzaam deel met een serene rust. Caccia is snel van tempo: een achtervolging. In Song klinkt de laatste strofe uit het gedicht ‘Voyelles’ van Arthur Rimbaud:
"O, supreme Clarion full of alien piercings,
Silences crossed by Worlds and Angels:
-O, Omega, violet shining of Her Eyes!".
Vertaling: Louis Andriessen.
Het stuk is opgedragen aan Monica Germino.
Louis Andriessen - Blokken / Pauline Post, solo piano
'Blokken' is een van de weinige grafische partituren van Andriessen.
Met uiterste nauwkeurigheid worden Andriessens’ visuele aanwijzingen voor piano omgezet in expressieve, soms explosieve, maar vooral meeslepende gebaren.
Het stuk maakt deel uit van de bundel ‘Souvenirs d’enfance’.
Kate Moore - Sadness / Alice Siu, violin & Wisse de Rijk, cello
“Ik schreef het stuk in Tanglewood waar we een opdracht hadden. Het voelde alsof ik brieven schreef aan mijn grootmoeder, die ik nooit heb ontmoet. Het bitterzoete en het melancholische zijn geïnspireerd door Spaanse volksmuziek.
Het stuk werd eerder uitgevoerd als onderdeel van de danscyclus Herz, Dances of the Heart, gechoreografeerd door Liene Roebana en opgenomen voor CD.” (Kate Moore)
Claude Vivier - Shiraz / Pauline Post, solo piano
"Shiraz, een stad in Iran, een parel van een stad, een diamant die krachtig geslepen is, inspireerde mij tot het schrijven van een werk voor piano, dat ook uit een idee zou worden gesneden: de bewegingen van de handen op de piano. Het werk is opgedragen aan de geweldige pianist Louis-Philippe Pelletier, en is indirect opgedragen aan twee blinde zangers die ik urenlang heb gevolgd op de markt van Shiraz." (Claude Vivier)
Maurice Karkoff - Fanfarfantasi Op. 154 / Sjoerd Pauw, solo trompet
RKST21
Orkest De Ereprijs en Phion onder leiding van Gregory Charette spelen samen als RKST21 muziek van jonge, veelbelovende en gevestigde componisten, onder meer Livia Malossi, Christiaan Richter en Ted Hearne, met sopraan Sterre Konijn. Met gasten van o.a. ArtEZ speelt De Ereprijs uit het repertoire van De Volharding: 'Remote Places' van Martijn Padding.
Martijn Padding - Remote Places / Orkest De Ereprijs met gasten
'Remote Places' (1987) is geschreven voor het legendarische Orkest de Volharding opgericht door Louis Andriessen. Het werk legt de nadruk op snelle beweging en een hoge harmonische snelheid. Aanvankelijk heeft Remote Places het karakter van een soort pianoconcert maar de hoorn trekt toch aan het langste einde en besluit het werk met een extreem lastige ‘onherbergzame’ solo, vandaar de titel.” (Martijn Padding)
Livia Malossi - Broken neon arabesque (première) / RKST21 o.l.v. Gregory Charette / Sterre Konijn, sopraan
Dit stuk is geïnspireerd op de beelden uit twee boeken: "Naked Lunch" van William Burroughs, en "Altri libertini" van Pier Vittorio Tondelli, die beide de Amerikaanse en Europese cultuur lange tijd beïnvloed hebben. Ze gaan over drugs, homoseksualiteit en dood op een niet-lineaire, episodische manier. Het stuk is opgebouwd als een wandeling met onverwachte ontmoetingen en bizarre gebeurtenissen zonder duidelijke narratieve noodzaak. Het basis idee is dat van een nieuw Babel: een individualistische mensheid die lijdt onder eenzaamheid.
Ted Hearne - First World / RKST21 o.l.v. Gregory Charette / Sterre Konijn, sopraan
"First World is een soort palindroom, opgebouwd uit veel reeds bestaand muzikaal materiaal uit de klassieke canon en eerder werk van mij, of uit de muziek van vrienden -- collega-componisten. Deze vrij geïnterpreteerde en gekrabbelde fragmenten zijn achter elkaar gezet in een soort kaartenhuis-structuur die berust op scherpe juxtaposities en stilistische en ritmische veranderingen. Het stuk transformeerde uiteindelijk en werd opgenomen in mijn werk voor strijkorkest Law of Mosaics, als het deel "Palindrome for Andrew Norman."" (Ted Hearne)
De première vond plaats op 6 december 2012 in Brussel door het European Contemporary Orchestra, dirigent Raoul Lay. Deze versie onderging veranderingen in instrumentatie voor RKTS21.
Christiaan Richter - muTaTum (première) / RKST21 o.l.v. Gregory Charette / Ermis Theodorakis, solo piano
De titel verwijst naar de legendarische en fabelachtig virtuoze jazzpianist Art Tatum (1909-1956).
Tatum was niet alleen van grote invloed binnen de ontwikkeling van de jazz, maar hij oogstte in zijn tijd ook de grootste bewondering van klassieke componisten. Tatum was een uitzonderlijk snelle denker en bijzonder inventief. In het stuk muTaTum neemt Richter een aantal karakteristieke kenmerken van Tatums spel als uitgangspunt om deze binnen geheel nieuwe contexten te veranderen en zo een hedendaagse en persoonlijke verbinding te maken met dit fenomeen.
Iannis Xenakis
In 2022 is het 100 jaar geleden dat Iannis Xenakis werd geboren. Hij was zowel componist als architect. Zijn muziek klinkt sober of oncomfortabel, maar beschikt over een eigen kracht en dynamiek; Xenakis opende de wereld van de geluiden. Hij wilde daarmee een ontologische vraag beantwoorden: bestaat er in de mens of in de natuur creatie uit het niets? Zijn muziek kenmerkt zich door gebruik van open vormen en complexe structuren, gebouwd rondom natuurkundige principes.
Iannis Xenakis - Evryali / Ermis Theodorakis, solo piano
'Evriali' is één van Xenakis’ bekendste composities. De titel heeft een dubbele betekenis. Het betekent ‘wijde zee’ en is ook de naam van een fee in de Griekse mythologie.
Iannis Xenakis - Mists / Ermis Theodorakis, solo piano
"De constructie van dit stuk volgt twee basisideeën: de verkenning van toonhoogtereeksen (toonladders) en hun cyclische transposities om klankwolken van een gedefinieerde dichtheid te make. (…) En arborescentie - bosachtige clusters - van melodische lijnen." (Iannis Xenakis)
Het werk werd opgedragen aan Roger Woodward.
Iannis Xenakis - Keren / Tim Ouwejan, solo trombone
"Dit is een hoofdzakelijk melodisch, vaak modaal werk, met echter twee zeer virtuoze passages, die de grootste behendigheid vereisen. Het is opmerkelijk dat het gebruik van glissandi - een techniek die natuurlijk is voor dit instrument - beperkt is tot twee korte episodes, juist omdat Xenakis een te voor de hand liggend cliché wilde vermijden..." (Harry Halbreich)
"Keren" betekent "hoorn" in het Hebreeuws.
Het werk is geschreven voor en opgedragen aan Benny Sluchin.
Young Composers Meeting - Impression
Zestien jonge, professionele componisten krijgen een week lang de mogelijkheid om aan hun eigen compositie te werken, met orkest en zangers te repeteren, workshops en individuele lessen te volgen en zo hun talenten te ontwikkelen. Na het slotconcert worden drie commissies vergeven voor compositieopdrachten.
